Jamdani, een uitzonderlijke weeftechniek

• Geplaatst op 19 Mei 2022
• Door Sandra Blok
• 0

Jamdani is dunne katoen met levendige patronen die direct op een traditioneel weefgetouw worden gemaakt met een speciale inslagtechniek. Jamdani maken is erg arbeidsintensief en gebeurt in gemeenschapsverband. Spinners, wevers en ververs werken met elkaar samen en bouwen voort op een lange traditie.

Productie van Jamdani

• Katoen die handmatig is gesponnen wordt sterker en zachter gemaakt door het een nacht te weken in rijstwater. Met een houten wiel rollen de vrouwen vervolgens de strengen op tot spoelen. Dat doen ze in de vroege ochtenduren voordat de draden droog worden door de toenemende hitte.
• Dan bereid een specialist de kettinggarens voor volgens een speciaal patroon op een ‘trommel’, een grote houten wielachtige structuur.
• Daarna wordt het garen ingeregen en door een kam gehaald van houten strips met gaatjes. Dit precisieklusje is bedoeld om de inslagdraden op hun plek te houden en gebeurt in het felle ochtendlicht om zo goed mogelijk zicht te hebben.
• Nu kan de wever aan de slag. Jamdani-motieven worden met iets dikker katoengaren in het weefsel aangebracht met een shuttle of grote naald.

Op artsandculture.google.com zie je bij “the process of Jamdani Weaving” het proces prachtig in beeld gebracht.

Jamdani is door de UNESCO op de lijst geplaatst van Immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid.

Oorsprong van Jamdani

Jamdani vind zijn oorsprong in de regio Dakha, in het huidige Bangladesh. In India wordt Jamdani in de deelstaat West-Bengalen gemaakt.

Het woord Jamdani is waarschijnlijk van Perzische oorsprong, afgeleid van 'Jam' (bloem) en 'Dani' (vaas). De term komt al voor in literatuur (Kautilya's Arthasharshtra) uit de 3e eeuw voor Chr. Tijdens de Mughal-heerschappij (16de - 18de eeuw) kregen de wevers van Dhaka koninklijke bescherming. In deze periode werden de fijnste soorten mousseline geproduceerd met fantastische bloemmotieven en figuren.

Met het verval van de Mughal-dynastie en de daaropvolgende Britse heerschappij in India, werden enorme hoeveelheden Jamdani-mousseline naar Europa geëxporteerd. Tegen de negentiende eeuw werd goedkoper en industrieel vervaardigd textiel uit Groot-Brittannië geïmporteerd in India. Dat leidde uiteindelijk tot de ineenstorting van de Jamdani-weefindustrie in Bengalen.